Oumars reis (2012 – 2018)
Oumar Berete is een asielzoeker uit Guinee, West-Afrika. In 2012 is hij gevlucht omdat de situatie in zijn land niet meer veilig was. Hij betaalde vijfhonderd dollar om illegaal mee te kunnen aan boord van een containerschip. Daar zat hij vervolgens drie weken alleen aan boord, om in de haven van Rotterdam weer aan land te gaan. Oumar had nog nooit van Nederland gehoord. Zijn twee kinderen liet hij achter in Guinee.
Sint-Josephkerk (2012 en 2013)
In de Rotterdamse haven ontmoette Oumar bij toeval een politieagent, die hem aanraadde om naar Amsterdam te gaan om zich aan te sluiten bij We Are Here, een groep van uitgeprocedeerde asielzoekers dat daar een tentenkamp had opgeslagen om te demonstreren tegen hun uitzichtloze situatie. Het kamp werd eind november 2012 ontruimd, maar de groep bleef bij elkaar. We Are Here bestond uit ongeveer tweehonderd mensen die afkomstig waren uit zowel Oost- als West-Afrika.
Door een team vrijwilligers werd gezocht naar een nieuwe uitvalbasis voor de groep. Op 2 december werd de leegstaande Sint-Josephkerk in Amsterdam-West gekraakt en omgedoopt tot de Vluchtkerk. De eigenaar van de kerk besloot geen aangifte te doen, zodat de asielzoekers in ieder geval de wintermaanden konden doorkomen.
Ontruiming Vluchtkerk (mei 2013)
Eind mei moest de Vluchtkerk haar deuren sluiten, omdat het contract met de eigenaar niet werd verlengd. De asielzoekers kwamen op straat te staan.
De Amsterdamse burgemeester Van der Laan beloofde om voor individuele opvang te zorgen en gaf een deel van de bewoners eenmalig 225 euro, in afwachting van een individueel advies van Vluchtelingenwerk.
De groep had echter niet om geld gevraagd, maar was op zoek naar veiligheid en onderdak.
Vluchtflat (2013)
Op het allerlaatste moment vindt de groep een nieuw onderkomen. Een groep krakers heeft een leegstaande flat in Amsterdam-West in gebruik genomen.
No Border Rotterdam (augustus 2013)
In augustus kampeerde een kein deel van de groep asielzoekers in Rotterdam om deel uit te maken van het No Border Camp. Deze groep internationale asielactivisten organiseerde een week vol debatten en workshops, en gaf zo een stem aan We Are Here. Ook werd een kantoor van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) geblokkeerd.
De week werd afgesloten met een demonstratie tegen het Nederlandse vluchtelingenbeleid, door de binnenstad van Rotterdam.
Oumar was er ook bij.
Ontruiming Vluchtflat (oktober 2013)
De groep heeft drie keer in een jaar moeten verhuizen. In oktober kwam daar een vierde keer bij. De Vluchtflat werd ontruimd en in eerste instantie kunnen de asielzoekers geen nieuw onderkomen vinden waar ze voor lange tijd kunnen blijven. De mensen belandden weer op straat.
De gemeente Amsterdam zegt geen opvang meer te faciliteren. Staatssecretaris Fred Teeven bood maximaal twaalf weken onderdak aan in het asielcomplex in Ter Apel, voor hen die bereid zijn mee te werken aan terugkeer. Daarvoor meldde niemand zich aan.
Een aantal dagen trok de groep van plek naar plek, maar nooit werd er langer dan één nacht gebleven. Verschillende Amsterdamse kerken en een voormalige filmacademie schoten te hulp. Burgers gaven eten en verzorgden transport. De tijd leek langzaam te gaan.
Vluchtkantoor (oktober 2013)
De vluchtelingen zijn moe van hun rondgang door de stad. Maar dan is er goed nieuws: een groep sympathisanten heeft een kantoorpand aan de Weteringschans (tegenover het Rijksmuseum) gekraakt. Dit is al de derde keer dat zij We Are Here uit de brand helpen. Het pand wordt omgedoopt tot het Vluchtkantoor.
Het pand staat al ruim een jaar leeg en was eigendom van een Duitse investeringsmaatschappij. Het kantoorgebouw heeft vijf verdiepingen, is geheel leeg en in uitstekende staat. De gemeente bleef ondersteuning bieden aan particuliere initiatieven voor tijdelijke opvang.
Vluchthaven (december 2013)
In december 2013 moesten de asielzoekers hun onderkomen alweer verlaten. Dat had de rechter bepaald in een kort geding dat was aangespannen door de eigenaar van het Vluchtkantoor. Die had het pand weer nodig voor eigen gebruik. De groep verweerde zich niet en respecteerde de uitspraak.
Na een tentenkamp, een kerk, een flat en een kantoor kregen de asielzoekers een voormalige gevangenis aan de Havenstraat aangeboden als opvanglocatie. Daar konden ze zes maanden blijven. Het aanbod werd gedaan door burgermeester Van der Laan. Een deel van de huidige groep asielzoekers dat zich later heeft aangesloten bij We Are Here, belandde alsnog op straat.
De voormalige gevangenis kreeg de naam de Vluchthaven. In eerste instantie wilden de asielzoekers daar niet naartoe, omdat het gebouw hen herinnerde aan eerdere vormen van detentie. Maar de asielzoekers waren vrij om in en uit te lopen en om bezoek te ontvangen. Elke bewoner had zijn of haar eigen ‘cel’. Er was dus meer privacy dan in de Vluchtkerk, Vluchtflat en Vluchtkantoor, waar de bewoners vaak dicht op elkaar moesten slapen.
De groep telde nu ongeveer honderdzestig mensen. Een aantal vrouwen was zwanger geraakt.
Asielzoekerscentrum Heerlen (voorjaar 2014)
Groot en goed nieuws: in het voorjaar van 2014 kreeg Oumar een verblijfsvergunning. De beslissing werd gemaakt naar aanleiding van een persoonlijk gesprek met de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), dat ruim acht uur duurde.
Na bijna twee jaar leven in onzekerheid kon Oumar eindelijk gaan werken aan een toekomst in Nederland. Eerst moest hij nog tien weken in een asielzoekerscentrum aan de rand van Heerlen wonen. Ondertussen zocht de regering naar een geschikte woning. Dat werd er eentje in Den Bosch.
In het asielzoekerscentrum deelde Oumar zijn appartement met vijf anderen. In totaal woonden er vijfhonderd vluchtelingen van over de hele wereld.
Verzoening (kerst 2014)
In het voorjaar van 2014 heeft Oumar een verblijfsvergunning gekregen en mag hij dus permanent in Nederland blijven. De Nederlandse staat heeft hem een huis in Den Bosch toegewezen.
Hij besloot om zijn kinderen naar Nederland te halen, die op dat moment nog in Mali verbleven. Ze waren al jaren geleden uit hun thuisland Guinee gevlucht, omdat het leiden van een veilig leven daar niet meer mogelijk was.
Oumar diende een verzoek in bij de IND en dat werd goedgekeurd. Hij en zijn kinderen werden na vijf jaar herenigd. In december van 2014 – vlak voor kerst – landden de twee tieners na een lange reis op Schiphol.
Voorwaarts (2018)
Oumar kreeg al snel een fulltime baan als tuinman in Den Bosch aangeboden. Zijn dochter Aissata ging studeren en volgde rijlessen en zijn zoon Ibrahim bleek een groot voetbaltalent te zijn en werd al snel gescout.
In de zomer van 2018, toen Ibrahim 16 jaar werd, ging hij voor het jeugdelftal van Feyenoord spelen. Het is de club van de stad waar Oumar in 2012 van boord van een containerschip stapte, nadat hij weken zonder eten en drinken in de machinekamer verstopt had gezeten, niet wetende dat de eindbestemming Nederland was.
Oumar is een van mijn beste vrienden geworden
Oumars reis werd in verschillende kranten gepubliceerd. In 2016 werd het tentoongesteld in Het Nutshuis in Den Haag, als onderdeel van De Asielzoekmachine (een project van Eefje Blankevoort en Els van Driel). In 2015 was een deel van de serie te zien bij Bergarde Galleries, samen met werk van fotografe Marieke van der Velden, in de expositie People We’ve Met.
NRC Next 
